Vetrarsólstöðusamningarnir – kynning

Kjarasamningurinn sem aðildarsamtök Alþýðusambands Íslands undirrituðu þann 21. desember 2013 við Samtök atvinnulífsins er svokallaður aðfarasamningur. Auk launabreyinga gefur samningurinn aðilum 12 mánuði til að vinna að gerð langtímasamnings sem á að tryggja stöðugleika í íslensku efnahagslífi og aukinn kaupmátt til framtíðar. Vinna við undirbúning slíks langtímasamnings hefst strax í byrjun nýs árs. Með samningnum er tekin upp sú nýbreytni að gengið er frá sérstakri viðræðuáætlun sem unnið verður eftir á árinu 2014 með tímasettum markmiðum um framvindu.
Aðildarsamtök ASÍ settu sér það markmið með  nýjum kjarasamningi að auka kaupmátt, hækka lægstu laun umfram önnur laun, tryggja lága verðbólgu og undirbyggja stöðugleika. Þessi kjarasamningur eru mikilvægt skref í þessa  átt, þar sem tekist hefur að tryggja helstu markmiðin. Nýi kjarasamningurinn gildir frá 1. janúar til 31. desember 2014.
 

Helstu atriði nýs kjarasamnings:
 

Kaupliðir

• Almenn launahækkun
  Hinn 1. janúar 2014 skulu laun hækka um 2,8%, þó að lágmarki kr. 8.000 á mánuði fyrir dagvinnu miðað við fullt starf. Aðrir kjaratengdir liðir hækka um 2,8% á sama tíma.
• Sérstök hækkun kauptaxta
  Í stað áðurgildandi kauptaxta komi nýir sem eru hluti samninga viðkomandi aðildarsamtaka ASÍ. Launataxtar undir 230.000 kr. á mánuði hækka sérstaklega um 1.750 kr. Kauptaxtar gilda frá 1. janúar 2014.
• Lágmarkstekjur fyrir fullt starf
  Lágmarkstekjur fyrir fullt starf skv. kjarasamningum viðkomandi aðildarsamtaka ASÍ skulu vera kr. 214.000 frá 1. janúar 2014 fyrir starfsmenn 18 ára og eldri sem starfað hafa fjóra mánuði samfellt hjá sama fyrirtæki.
• Desember- og orlofsuppbót
  Desemberuppbót miðað við fullt starf er á árinu 2014 kr. 53.600 (VR/LÍV 60.900).
  Orlofsuppbót (1.maí til 30. apríl) miðað við fullt starf er á árinu 2014 kr. 29.500 (VR/LÍV 22.200).
• Framlög til fræðslu- og starfsmenntasjóða hækka um 0,1% .

Aðfarasamningur
 Við gildistöku samningsins hefjast viðræður um endurnýjun kjarasamninga sem taki gildi við lok þessa samnings. Unnið verður eftir viðræðuáætlun sem telst hluti samningsins og í samræmi við eftirfarandi forsendur og markmið.

Efnahagsumgjörð
Samningsaðilar vilja ná víðtækri samstöðu um að rjúfa vítahring verðbólgunnar. Með yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar dags. 15. nóvember 2013 var komið á samstarfsvettvangi milli aðila vinnumarkaðar og stjórnvalda þar sem unnið verður að því að markmið samnings þessa nái fram að ganga. Aðilar vinnumarkaðar, stjórnvöld og Seðlabankinn bera sameiginlega ábyrgð á því að koma á og viðhalda efnahagslegum stöðugleika.

Aðgerðir til stuðnings kaupmætti
Forsenda þess að unnt verði að gera kjarasamninga til a.m.k. tveggja ára fyrir lok samningstímans er að mótuð hafi verið ný peningamálastefna sem stefna stjórnvalda í efnahags- og félagsmálum styður á hverjum tíma. Mikilvægt er að verðbólgumarkmið ríkisstjórnarinnar og Seðlabankans, 2,5%, náist á árinu 2014. Hjöðnun verðbólgu krefst samstillingar ákvarðana á vinnumarkaði, í fjármálum ríkis og sveitarfélaga og í peningamálum. Ef takast á að halda verðbólgu í skefjum þurfa ríki, sveitarfélög og fyrirtækin í landinu að gæta ítrasta aðhalds þegar kemur að verðhækkunum.

Helstu ávinningar samningsins
– Almenn launahækkun.
– Sérstök áhersla á hækkun lægstu launa.
– Aukið fjármagn og kraftur settur í starfsmenntamál.
– Efri mörk í lægsta þrepi tekjuskatts hækka úr 256.000 kr. í 290.000 kr. Skatthlutfall í miðþrepi lækkar úr 25,8% í 25,3%.
– Stærstu sveitarfélög landsins hafa tekið áskorun verkalýðshreyfingarinnar og hækka ekki gjaldskrár sínar um áramót. – Gjaldskrárhækkanir ríkisins verða ekki meiri en 2,5% á ári, ríkisstjórnin mun endurskoða breytingar á gjöldum sem þegar hafa verið samþykktar.
– Gjaldskrárhækkanir fyrirtækja í eigu ríkis og sveitarfélaga verði innan verðbólgumarkmiðs Seðlabankans.
– Unnið verði að því að við framkvæmd kjarasamninga verði miðað við umfrang umsaminna launahækkana ásamt samningsbundnum starfsaldurshækkunum og starfsþróunar þannig að hún samrýmist verðbólgumarkmiðum Seðlabanka Íslands.
– Ráðist verður í markvissar aðgerðir til stuðnings auknum kaupmætti.
– Samstilltar aðgerðir samningsaðila til að halda verðbólgu innan 2,5% markmiðs Seðlabanka Íslands.

Aðgerðir í félags- og menntamálum
Í kjarasamningnum og yfirlýsingum ríkisstjórnar í tengslum við samningagerðina er fjallað um nokkra þætti er varða félags- og menntamál sem ætlað er að treysta stöðu launafólks á almennum vinnumarkaði. Þar má nefna; jöfnun lífeyrisréttinda, umbætur í húsnæðismálum, umbætur í menntamálum og mótun markvissrar vinnumarkaðsstefnu sem hefur að markmiði að stuðla að velferð þeirra sem starfa á innlendum vinnumarkaði og stuðla að virkri þátttöku sem flestra á vinnumarkaði.